چه کفشی خوبه؟
یکی از متداول‌ترین سوالاتی که پیش از سفرها از راهنمایان ما پرسیده می‌شود.
در خصوص کفش اطلاعات زیادی در صفحات مجازی وجود دارد اما کثرت پرسش فوق ما را بر آن داشت تا متناسب سفرها و برنامه‌هایی که در "چهارفصل ایران" برگزار می‌کنیم، توضیحاتی در خصوص کفش مناسب بدهیم.
چرا کفش در سفرها بویژه تورهای طبیعتگردی مهم است؟
از بین لوازم و تجهیزات یک طبیعتگرد یا کوهنورد؛ کفش را به عنوان مهمترین تجهیز می‌توان برگزید. فارغ از انواع توضیحات بسیط در خصوص قلب دوم و اهمیت پا، باید به این نکته اشاره کرد که کفش مناسب توان شما برای پیمایش مسیر، اعم از یک مسیر شهری تا یک مسیر کوهنوردی، را حفظ می‌کند و مهمتر از آن اینکه مستقیم و غیر مستقیم حافظ سلامتی و جان شماست.
در فعالیت‌های کوهنوردی و یا طبیعتگردی که اغلب از پایگاه‌های امداد و مراکز درمانی دور هستیم حفظ توان پیمایش و پرهیز از حادثه بسیار مهم است. یک تاول دردناک می‌تواند شیرینی یک سفر را به کامتان تلخ کند و یا یک لیز خوردن و یا پیچیدگی مچ پا موجب آسیب جدی شود. یکی از وظایف کفش خوب، کم رنگ کردن اینگونه خطرات است.
دسته بندی‌های گوناگون کفش:
شرکت‌های تولید کننده کفش دسته‌ها و قابلیت‌های مختلفی برای کفش‌های خود در نظر می‌گیرند. برخی دسته‌ها که می‌تواند به تورها یا برنامه‌های کوهنوردی ما ارتباط داشته باشد:
- walking و running
- hiking و trekking
- mountaineering
برای اینکه این کفش‌ها را بشناسیم بهتر آن است که شرحی برای فعالیت‌های مرتبط ارائه دهیم. ازآنجاییکه ارائه تعاریف جامع بسیار دشوار است، تعاریفی از فعالیت‌ها که مورد پذیرش بسیاریست و تطابق خوبی با فعالیت مورد نظر ما دارد را در ادامه بیان می‌کنیم.
walking و running:
دویدن و راه رفتن که در اینجا منظور در سطوح هموار، خیابان‌ها، سالن‌های ورزشی و مشابه آن‌هاست.
hiking و trekking:
متداول است که این دو را در کنار یکدیگر به کار ببرند اما به واقع تفاوت‌هایی دارند.
هایکینگ فعالیتیست در فضای باز و طبیعت بر روی سطوح هموار که به hiking trails موسوم‌اند. منظور از سطح هموار آن است که مسیری برای پیاده‌روی طراحی شده است و بخش‌هایی از آن توسط انسان و بطور مصنوعی هموار شده است. به عنوان مثال "قسمت‌های آغازین" مسیر پای تله کابین توچال را در زمانی که با برف پوشیده نیست، می‌توان یک مسیر هایکینگ قلمداد کرد.
ترکینگ نیز مانند هایکینگ در طبیعت است اما مسیر پیمایش لزوماً هموار نشده است. مسیر پیمایش می‌تواند شیبدار یا بدون شیب و متاثر از عوارض زمین باشد. بسیاری از پاکوب‌ها و مالروهای کوهستانی و جنگلی در شرایط "بدون برف و یخ" را می‌توان مسیر ترکینگ قلمداد کرد. لازم به ذکر است که این تعریف کلی بوده و می‌توان ترکینگ را به انواع زیر شاخه‌های سبک و سنگین تقسیم کرد.
کوهنوردی و کوهپیمایی:
هر چند تعریف جامع با مرز مشخص برای کوهنوردی و کوهپیمایی نمی‌توان ارائه داد اما تعاریف زیر مورد پذیرش بسیاریست و نظر ما را نیز می‌رساند.
کوهنوردی پیمایش مسیرهای کوهستانی سنگی و سنگلاخی و یا پوشیده از برف و یخ، پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان و درگیر شدن با آنها به کمک ابزارهای فنی را می‌تواند شامل شود.
کوهپیمایی را می‌توان "کوهنوردی سبک" قلمداد کرد و فعالیتی انگاشت که افراد کوه‌ها را بصورت پیاده و در حالت راه رفتن، بالا یا پایین می‌روند. البته همین فعالیت در ارتفاع‌های بالا ( 3000 متر به بالا به‌عنوان یک معیار برای ما) می‌توان "کوهنوردی" هم قلمداد کرد.
کوهپیمایی و ترکینگ‌های سنگین تر را می‌توان معادل قلمداد کرد.
کفش دویدن و راه رفتن:
از آنجاییکه مناسب طبیعتگردی، حتی طبیعتگردی های یکروزه نیستند به ارائه چند تصویر از آنها بسنده می کنیم.
کفش هایکینگ:
کفش‌های هایکینگ به کفش‌های رانینگ شبیه‌اند اما وجود آج‌های عمیق تر اولین تفاوت آن‌هاست. سبک وزن و انعطاف پذیراند و می‌توان ساعت‌ها آنها را پوشید در عین حالیکه در مقایسه با کفش‌های معمولی شهری، رویه و زیره مقاومتری دارند. هرچند وجود آج عمیق احتمال سرخوردن آنها را کمتر می‌کند اما اصولاً برای مسیرهای ناهموار یا طولانی مناسب نیستند و محافظتی از مچ پا به عمل نمی‌آورند. این کفش‌ها مناسب پیمایش با کوله سنگین، مسیرهای گل‌آلود، سرد و مرطوب نیستند.
کفش ترکینگ سبک:
این کفش‌ها مطابق انتظارمان از تعریف فعالیت ترکینگ در مقایسه با هایکینگ، محافظت بیشتری از پا به عمل می‌آورند. همچنان سبک وزن‌اند و زیره انعطاف پذیری دارند. رویه‌اشان نیز اغلب از جنس چرم و پارچه‌های الیاف مصنوعی است. هر چند در مقابل آب کمی مقاومتراند اما همچون کفش‌های هایکینگ برای مسیرهای گل‌آلود و مرطوب و سرد مناسب نیستند. توجه داشته باشید که کفش ترکینگ (سبک) مناسب حمل کوله‌های سنگین نیست.
کفش کوهپیمایی:
تعیین مرز دقیق بین انواع کفش خصوصاً در این دسته دشوار است. کفش کوهپیمایی یا کفش کوهنوردی سبک یا کفش ترکینگ سنگین و یا کفش بک‌پکینگ؛ هرچه که می‌خواهید بنامید! مد نظر ما کفشی است که زیره آن انعطاف پذیری کمتری در مقایسه با دسته قبل دارد و به راحتی عوارض زمین را به پا منتقل نمی‌کند. از مچ پا محافظت نموده و غوزک پا را کامل در بر می‌گیرد. سگک قفل‌کننده بند کفش دارد تا از حرکت رو به جلوی پا در کفش بهتر جلوگیری کند و از انگشتان پا محافظت نماید.
این کفش‌ها با زیره و رویه مقاومتر از دسته قبل، مناسب حمل کوله سنگین نیز هستند. از دیگر مشخصه‌های آنها رویه عمدتاً ترکیبی از چرم و پارچه الیاف مقاوم است. در مقایسه با کفش‌های کوهنوردی سبک وزن‌تراند. رویه آنها دوخت‌های نسبتاً زیادی دارد و وجود دوخت‌های زیاد آنها را در مسیرهای سنگلاخی خصوصاً شن اسکی، آسیب پذیرتر می‌کند. همچنین مقاومتشان در مقابل نفوذ آب کمتر از کفش‌های کوهنوردی است. هرچند در بازار با نام کفش‌کوه فروخته می‌شوند اما با نکات گفته شده می‌توان گفت کفش فعالیت کوهنوردی (فعالیت‌ها پیش تر شرح داده شدند) نیستند بلکه کفش کوهپیمایی‌اند. البته این کفش‌ها مانند آچار فرانسه بوده و بواسطه وزن کمتر، تنفس مناسب و مقاومت مطلوب برای تمام تورهای طبیعتگردی سبک و سنگین متداول می‌توانند کارا باشند.
کفش کوهنوردی نیمه سنگین:
مانند دسته قبل در بازار ایران با نام کفش‌کوه سه فصل شناخته می شوند اما تفاوت‌هایی با دسته قبل دارند. از دسته قبل زیره مقاومتر با انعطافپذیری کمتر دارند بطوریکه تقریباً با دست خم نمی‌شوند. رویه‌شان دوخت‌های کمتری دارد. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، خصوصا در قسمت های تحتانی با نوارهای لاستیکی پرس شده آببندی شده‌اند. در مقابل سرما مقاومت بیشتر دارند و حتی برخی از آنها امکان نصب کرامپون فیکس را از سمت پاشنه دارند تا بتوان مسیرهای برفی کوتاه را با آنها طی کرد.
این کفش‌ها با طبیعتگردی سنگین هم‌خوانی دارند اما توصیه نمی کنیم از ابتدای یک تور آنها را پوشیده و سوار اتوبوس شوید!
کفش کوهنوردی سنگین:
به آنها کفش‌های کوهنوردی زمستانه یک یا چند پوش می‌گویند. قید کلمه زمستانه لزوماً به معنای فصل زمستان نیست، بلکه شرایط برف سنگین در هر فصل سال یا ارتفاع بالا این کفش‌ها را می‌طلبد. این کفش‌ها چندان به کار تورهای طبیعتگردی ما نمی‌آید لذا به چند عکس بسنده می کنیم.
جمع بندی:
1
