جاذبه های مرتبط تور طبس

طبس شهری کویری در غرب خراسان جنوبی است. طبس را قدیمی ها تب بس می نامیدند،از بس که هوایش داغ و سوزان بود. آب طبس از یکپارچه شدن چشمه های پرشمار، از راه یک قنات به این شهر آورده می شود و در جایی به نام فره ونگ از زیر زمین بیرون می آید. در زمین لرزه سال 1357 این شهر تاریخی تقربیا به طور کامل تخریب شد و از آثار تاریخی آن تنها بقایایی به جای مانده است.
امروزه شاخص ترین ویژگی طبس، بارگاه امامزاده حسین بن موسی کاظم با گنبد فیروزه ای، گلدسته های زیبا، صحن و سرای دلگشا و میدان بزرگ دور این مجموعه، می باشد. فضای خاص این میدان و جریان زندگی شبانه روزی آن حس رسیدن به مقصد و مامن برای مسافران راه های طولانی کویری را به همراه دارد که تا تجربه نکنید، وصفش گویای حال نخواهد بود.

در طبس که شاید نامش یادآور کویری بی انتها باشد، باغی وجود دارد که نام آن گلشن است و به دلیل زیبایی فراوان و کم نظیرش به بهشت برین شهره.شده است. باغ گلشن طبس مربوط به دوره افشاریه- زندیه می باشد. باغ توسط میر حسن خان، سومین حاکم طبس از سلسله خوانینی که توسط نادرشاه به حکومت طبس منصوب شده اند، ساخته شده است.
باغ گلشن بر روی امتداد جریان آب چشمه های سرد و گرم که به جانب طبس می آیند شکل گرفته است. از جمله باغ های نادر ایرانی است که آب جاری دائمی دارد. معمار اولیه باغ آن را با توجه به نوع درختان به صورت شطرنجی طراحی و کشت کرده است. نکته نادر باغ گلشن نسبت به باقی باغ های مستطیل گونه ایرانی، مربع شکل بودن آن است. ساختمان سر درباغ متاسفانه در زلزله سال 57 از بین رفته، اما هم اکنون همانند آن را بازسازی کرده اند. باغ گلشن طبس به عنوان یکی از آثارملی ایران ثبت شده است.

چشمه مرتضی علی در نزدیکی شهر طبس و در روستای گردشگری خرو قرار دارد. جریان دو نوع آب سرد و گرم در کنار هم در دل کویر ایران از جاذبه های گردشگری زیبا و شگفت انگیز است. در طول مسیر رودخانه چند چشمه آب نسبتا گرم از دیواره های سنگی به داخل رودخانه می ریزد. این اختلاف دما در نزدیکی چشمه گرم و در برخی حوضچه ها کاملا محسوس هست.
اغلب بصورت اغراق شده در فضای مجازی بیان می شود:
غلظت بیشتر آب گرم و تفاوت ساختاری آن با آب سرد جاری در کف رودخانه باعث می شود که این آب ها تا مسافت زیاد حدود 300 متری در بستر رودخانه در کنار هم پیش بروند، در حالی که به طور کامل با هم مخلوط نشده اند و در بستر رودخانه قابل تفکیک بوده و اختلاف دمایشان ملموس است. به این ترتیب می بینید که در یک طرف رودخانه آب سرد و در طرف دیگر آن آب گرم جریان دارد. پدیده نادری که شاید در هیچ نقطه دیگر کشور فرصت تجربه آن را نداشته باشید!
درست تر آن است که بنا بر مشاهده گروه چهارفصل ایران بگوییم:
تفکیک آب گرم سرد در فاصله کم از محل چشمه های گرم پیداست و صد البته وجود آب نسبتا گرم که مانند دوش از دیواره ها می چکد بسیار زیباست و گردشگران حاضر از آب بازی در این قسمت رودخانه لذت می برند. تجربه این فضا که در ایران کمیاب است، بسیار بدیع و زیباست.

نایبند بهشتی در دل بیابان است. این روستا در 200 کیلومتری جنوب طبس بر روی هسته مرکزی یک کوه کوچک واقع شده است. به دلیل شیب کوه خانه های پلکانی ساخته شده اند. بیشتر خانه های نایبند حد و مرز مشخصی ندارند و فضاهایی مانند آغل، تنور خانه، ورودی حیاط و... به صورت اشتراکی است. یکی دیگر از مشخصه های بناهای استفاده گسترده از کنگره های مثلثی شکل در نماها و جداره های ساختمان هاست؛ این کنگره ها فرم خاصی از بادگیراند.
بنا بر مشاهدات چهار فصل ایران، برج و باروهای زیبا و تاریخی روستا، در گذشته ها وظیفه نگاهبانی داشته اند. باغهای کوچک پرتقال های ریز کویری زیر پای خانه ها گسترده اند. لیمو و نخل ترکیب خاص اینجاست. زمین زراعی زیاد نیست، مردم هرچند زیاد غریبه دیده اند اما همچنان میل به تماشای شما از دور دارند برخلاف بزرگترها، کودکان روستا کنجکاو و بازیگویشند و در گشت وگذارتان در روستا همراهی و راهنماییتان می کنند.
اراضی قابل کشت دارند اما چندان بزرگ نیست. احشام زیادی ندارند، محدود در خانه ها بز نگاه میدارند، ماست محلی را یا نمی یابید یا سخت می یابید. کودکی با شور و شادی میگفت برای خرید کیف و لباس مدرسه یکروز چندتایی به طبس در 200 کیلومتر آنطرفتر میروند. انگار آن روز جشن شان است.
نایبند زیباست، فوق العاده زیباست. میان اهل سفر مشهور است اما زمان بازدید ما چندان کاری برای توانمند سازی بومیان در مواجه با گردشگران نشده بود. تنها فعالیت چشمگیر از طرف فعالان گردشگری تلاش در سر و سامان دادن خانه ای در روستایی نیمه متروک بعد از نایبند است که پیر زنی تنها میزبانتان میشود. در این خانه را بزنید.

روستای ازمیغان در 48 کیلومتری شهر طبس قرار دارد. ازمیغان یا به قول محلی ها ازمیغون در یک دره کم عمق بنا شده که از ابتدا تا انتهای آن آب جاری است. وفور آب به حدی است که امکان کشت برنج در دل کویر را فراهم کرده؛ و می توانیم کشت برنج و خرما را در کنار هم مشاهده کنیم. بافت تاریخی و بومی ازمیغان در قسمت جنوبی روستا در دامنه کوهستان شکل گرفته است.
از گفته های فروشنده های محلی بر میامد که نقشی بر تخته سنگی در میان آب وجود دارد یا داشته است و متاسفانه نه ما یافتیم و نه خودشان خوب دیده بودند. گفته هاشان به روایتی شفاهی و سینه به سینه می مانست. بنا بر مشاهدات چهارفصل ایران، آمدن به ازمیغون برای آب بازی و تفرج آخر هفته ای بین مردان جوان مناطق اطراف رونق فراوان داشت!

روستای حلوان روستایی در حاشیه شرقی کویر حلوان و در 85 کیلومتری شهر طبس است. روستای حلوان قدیم ترها در مسیر کاروان رو بوده است و امروز در مسیر روستای گردشگری، ییلاقی و معروف پیرحاجات قرار گرفته است. گردشگران به هدف پیرحاجات زیبا، از کنار حلوان می گذرند و کمتر در آن توقف می کنند.
حلوان بافت قدیمی بسیار بزرگ و زیبایی دارد. بنابر مشاهده چهارفصل ایران و گفته های کهن سالان روستا،آخرین قسمتهای مسکون بافت قدیمی پس از زلزله ترک شده است و این یعنی برخی بناهای آن چندان هم قدیمی نیست.در این بین 5 برج نگهبانی که بازمانده 13 برج ایام قدیم آن است آن را پر جاذبه می کند. بافت قدیمی حلوان نشان دهنده شکوه و عظمت معماری کویری است.
در فاصله نچندان نزدیک از حلوان رمل های زیبایی وجود دارد که با نام کویر حلوان شهرت پیدا کرده اند. امتداد این تپه های شنی در نهایت جاده طبس- خور را قطع میکند

پیرحاجات یکی از روستا های زیارتی- سیاحتی شهرستان طبس است. این روستا پس از حلوان و در فاصله تقریبا صد کیلومتری شمال غربی طبس قرار دارد. به سه دلیل عمده از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باعث جلب زوار و گردشگر میشود:
1- مزار پیر ابونصر ایراوه ای که نزد مردم طبس به پیر حاجات معروف است.
2- تاریخی بودن روستا و وجود قلعه و بنای تاریخی.
3- ییلاقی بودن پیرحاجات؛ این روستا به علت واقع شدن در دامنه کوه دارای آب و هوای خنک نسبت به دیگر مکان های اطراف طبس میباشد.

پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در عمق کویر یزد – طبس و در استان خراسان جنوبی واقع شده است. روستای نایبند بر کرانه ی شرقی این پناهگاه بسیار وسیع قرار دارد. آب و هوای خشک نایبندان به گونه ای است که شرایط لازم را برای فعالیتهای کشاورزی ندارد اما در جای جای آن گیاهان خشکی پسند می رویند. به دلیل همین اقلیم، نایبندان جاذبه ای بکر و تماشایی است که علاقمندان به حیات وحش را به سوی خود می خواند.
پناهگاه حیات وحش نایبندان از جمله آخرین زیستگاه های "یوزپلنگ آسیایی" است. داستانهای شنیدنی مشاهده یوزپلنگ در دهه 70 شمسی در این محدوده، گاه پر از پرآب چشمی، گاه بیم و گاه امید بود که در نهایت به تولد این پناگاه انجامید.
این منطقه با هدف حمایت از گونه های جانوری کمیاب مانند جبیر، یوزپلنگ و … از اول آذرماه سال 1374 تا اول آذرماه سال 1379 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع انتخاب شد و در نهایت با تلاش ماموران محیط زیست و احیای حیات وحش منطقه در سال 1380 به پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس ارتقا یافت.

روستایی در 35 کیلومتری شهر طبس است. نام قدیمی آن اسپهک بوده. اصفهک دارای آب و هوایی ناب و منحصر به فرد است که امکان رشد هر نوع محصول کشاورزی در آن وجود دارد. در سال 1357 پس از زلزله ای روستا تغییر مکان داد و در کنار محل قدیم بنا شد که وجهه جالبی به آن بخشیده است. بافت مسکونی جدید در کنار بافت قدیمی به گردشگران فرصت مقایسه اصفهک دیروز و امروز را می دهد. خانه های روستا اغلب در یک طبقه باسقف گنبدی، نورگیر و درو پنجره های کوچک ساخته شده اند. قالی بافی مهم ترین صنعت دستی مردم این روستاست.

دره ای بسیار قدیمی با فرسایش های زیبا و گاه وهم انگیز در دل بیابان می باشد که در فاصله ی 35 کیلومتری شهر طبس و در اطراف روستای ازمیغان واقع شده است. کال به معنای دره می باشد؛ بومیان قدیمی این مکان را هولناک می دانسته و آن را دره جنی می خواندند. در طول دره بر اثر فرسایش آب و باد نقوش و پستی بلندی های شگرف و زیبایی ایجاد شده است. در درون دره آبشارها و حوضچه های کوچکی نیز وجود دارد.
کال جنی چند کیلومتری طول دارد، اگر آشنا به منطقه باشید می توانید در دل دیواره های این شاهکار طبیعت تونل ها و اتاقکهایی کنده کاری شده را بیابیید. گمان میرود این اتاقکها که با نام خانه گبرها شهرت دارند، محل چله نشینی یکتاپرستان بوده است. ناگفته نماند که فرهنگ شفاهی مردم منطقه این حفره ها را مخفیگاه دزدان و یاغیان اعصار گذشته نیز می داند.
کال جنی جزء آثار ملی ایران است.

خرو روستایی پر جاذبه با آب و هوای خاص و در اطراف شهر طبس است. وارد خرو که میشوید، برفراز تپه ای سنگی سایه سنگین قلعه ای را می بینید که در اعصار گذشته برای دفاع از روستا سینه سپر کرده بود. قلعه خرو را بازمانده ای از دوران صفوی میدانند. سنگ پرکاربردترین مصالح در ساخت بناست و وجود چهار برج دیدبانی در چهار گوشه قلعه یادآور بناهای هم عصر است.

سد "کریت" یا "کوریت" بر روی رودخانه ای با همین نام در نزدیکی شهر طبس واقع اشت. کریت با قدمتی بیش از شش قرن، در زمان خود یک شاهکار مهندسی بوده است. انتخاب بهینه محل ساخت با توجه به سنگ بستر، رودخانه با آبرفت کم، استفاده از مصالح بومی، طرح خلاقانه استفاده از برج آبگیر و نحوه ساخت بر روی قوس آغازین جملگی سبب می شود که اهل فن زبان به تحسین بگشایند تا بدآنجا که آن را یکی از مهمتریتن دستاوردهای مهندسی هم عصر با قرون وسطی بنامند.

برای دیدن بنای موسوم به طاق شاه عباسی از شهر طبس بایست دور شد و به روستای تاریخی خرو رفت. خرو زیبا که درختان گرمسیر چون خرما و سردسیر چون آلو را توامان در باغ هایش جا داده است، پر جاذبه است. طاق شاه عباسی یک از این دیدنیهاست! بعد از چشمه های مرتضی علی، در میان تنگه به این دیواره سد مانند با طاقی در زیر آن می رسیم. ظاهر بنا خبراز آجر و ساروج می دهد. وجود مسیر باز در زیر بنا این گمان را تقویت می کند که بنا تنظیم کننده جریانهای سیلابی در گذشته بوده است. همچنانکه که از نام شاه عباسی پیداست، بنا را به دوران صفویه منصوب می دانند.